លោក សម រង្ស៊ី អះអាងថា យុទ្ធសាស្ត្រឈ្នះឈ្នះចុងក្រោយរបស់គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ជាយុទ្ធសាស្ត្រដែលមិនមានវត្តមានរបស់លោកក្នុងការបោះឆ្នោត ដើម្បីកុំឲ្យសហគមន៍អន្តរជាតិទទួលស្គាល់ភាពស្របច្បាប់នៃ រដ្ឋាភិបាលថ្មីដែលកើតក្រោយការបោះឆ្នោតខាងមុខ។
2013-03-27
ដោយ វណ្ណ វិចារ
RFA
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប)
ចាត់ទុកថា ការប្រកាសរបស់មេបក្សប្រឆាំងដ៏ល្បី គឺលោក សម រង្ស៉ី
ដែលសម្រេចមិនវិលចូលស្រុកដើម្បីចូលរួមបោះឆ្នោត ជាទង្វើបុគ្គល
ហើយក៏មិនអាចប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការបោះឆ្នោតនោះទេ។
មន្ត្រីអ្នក នាំពាក្យ គ.ជ.ប លោក ទេព នីថា មានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជាមានឯករាជ្យភាពក្នុងការសម្រេចចិត្ត ដូចនេះយោបល់ផ្ទាល់របស់លោក សម រង្ស៉ី មិនអាចមានទម្ងង់លើច្បាប់បានទេ។
លោកបន្តថា ការរៀបចំដំណើរការបោះឆ្នោតប្រព្រឹត្តទៅតាមច្បាប់ ដូចនេះមិនមានផ្លូវឯណាដែលនាំឲ្យអន្តរជាតិមិនទទួលស្គាល់លទ្ធផល បោះឆ្នោតនោះឡើយ៖ «ការរៀបចំការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ប្រព្រឹត្តទៅតាមច្បាប់ គេមិនអាចយកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់ប្រទេសមួយ យកការបោះឆ្នោតនៃប្រទេសមួយទៅដូរនឹងមនុស្សម្នាក់នោះទេ ហើយការទទួលស្គាល់របស់ប្រទេសមួយដែលកើតឡើងតាមច្បាប់នោះ ហ្នឹងជារឿងសិទ្ធិរបស់ប្រទេសមួយនោះ ការសន្និដ្ឋានរបស់ប្រទេសមួយ ជាសិទ្ធិរបស់គាតទេ»។
ទន្ទឹមនឹងនេះ មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន មានប្រសាសន៍ថា លោក សម រង្ស៉ី គ្មានបំណងចង់ឃើញប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ដើរទៅមុខទេ។ លោកបន្តថា មិនមានផ្លូវណាដែលអន្តរជាតិចាត់ទុកបុគ្គល សម រង្ស៉ី សំខាន់ជាងការគោរពច្បាប់នោះឡើយ ហើយអន្តរជាតិក៏មិនទាត់ចោលលទ្ធផលបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ដោយសារតែបុគ្គល សម រង្ស៉ី ម្នាក់ដែរ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន៖ «អានេះជាបំណងរបស់លោក សម រង្ស៉ី។ លោករិះរកគ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីបំផ្លាញអ្វីដែលចិរភាព នីតិរដ្ឋ ដូចជាវាយប្រហារលើស្ថាប័នជាតិ រដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា។ ប្រយោជន៍ឆន្ទៈរបស់មហាជនដែលមានមតិភាគតិច ឬមតិភាគច្រើនជាធំ មិនមែនលើបុគ្គលទេ»។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ សហគមន៍អន្តរជាតិមួយចំនួន បានជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលផ្តល់ឱកាសឲ្យលោក សម រង្ស៉ី ចូលស្រុកដែរ។
អគ្គរដ្ឋទូតអូស្ត្រាលី ប្រចាំនៅកម្ពុជា អ្នកស្រី ភិននី រីឆាត (Penny Richards) នៅថ្ងៃទី២៦ មីនា ក៏បានស្នើសុំលោក ហោ ណាំហុង ឲ្យពិចារណារឿងលោក សម រង្ស៉ី ចូលស្រុកដែរ ប៉ុន្តែលោក ហោ ណាំហុង ប្រាប់អ្នកស្រីវិញថា ការបោះឆ្នោតសកលនៅខែកក្កដា ខាងមុខនេះ នឹងប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ បើទោះបីជាលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនអាចចូលរួមការបោះឆ្នោតបានក៏ដោយ។
កាលពីដើមឆ្នាំ២០១៣ លោកឧបការីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសអាមេរិក លោក ម៉ៃឃើល ផូសនើរ (Michael Posner) ដែលជាប្រធានការិយាល័យផ្នែកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសិទ្ធិមនុស្ស និងការងារ ធ្លាប់ស្នើឲ្យមានការបើកច្រកសម្រាប់លោក សម រង្ស៉ី ដែរ តែលោក ហោ ណាំហុង ថ្លែងថា កម្ពុជាមានច្បាប់ជាធំ តុលាការជាអ្នកសម្រេច។ ការប្រកាសទាត់ចោលសំណើអន្តរជាតិទាំងនេះកាន់តែធ្វើឲ្យឱកាសចូល ស្រុកដោយសុវត្ថិភាពរបស់លោក សម រង្ស៉ី កាន់តែខើចខ្លី។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា និងជាអ្នកវិភាគស្ថានការណ៍នយោបាយ លោក អ៊ូ វីរៈ ថ្លែងថា ប្រសិនលោក សម រង្ស៉ី ចង់ចូលរួមឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត មិនគួរណាប្រកាសថា នឹងមិនចូលរួមទេ។ លោកបន្តថា បើសិនណាលោក សម រង្ស៉ី ចូលមកវិញដោយមិនមានការចរចាជាមួយគណបក្សកាន់អំណាច ទោះបីជាលោកត្រូវចាប់ខ្លួន ក៏គណបក្សលោកនឹងកើនសំឡេង កើនការគាំទ្រ ហើយលោកនឹងក្លាយជាវីរបុរស។
លោកបញ្ជាក់ថា លោក សម រង្ស៉ី ចូលរួមជាប្រការសំខាន់ សម្រាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ប៉ុន្តែការមិនចូលរួមរបស់បុគ្គល សម រង្ស៉ី មិនប៉ះពាល់ដល់ការទទួលលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ជាអន្តរជាតិនោះទេ ដោយសារតែហេតុផលនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច៖ «សហគមន៍អន្តរជាតិនៅតែរិះគន់ គ.ជ.ប រិះគន់បោះឆ្នោត រិះគន់ដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែប្រហែលនៅទទួលយកលទ្ធផលបោះឆ្នោតដដែល និងនៅមានទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋាភិបាលដដែល។ បើហ៊ានក្លាហានមកចំណេញមែនទែន បើអត់ហ៊ាន ហើយមិនចង់ចូលរួមដើម្បីឲ្យរដ្ឋាភិបាលថ្មីមិនស្របច្បាប់ មិនត្រឹមត្រូវទេ»។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ របាយការណ៍របស់អង្គការខុមហ្វ្រែល (Comfrel) ដែលសង្កេតពីដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ចេញផ្សាយកាលពីដើមខែមីនា ព្រមានថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា កំពុងដើរថយក្រោយ បើសិនជារាជរដ្ឋាភិបាលនៅតែដាក់គុក លោក ម៉ម សូណង់ដូ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលសម្រេចដោះលែងលោក ម៉ម សូណង់ដូ រួចហើយ។
ខុមហ្វ្រែលក៏ព្រមានថា ការទុកមេបក្សប្រឆាំង លោក សម រង្ស៉ី ចោលនៅក្រៅប្រទេស ក៏អាចជះឥទ្ធិពលដល់ភាពស្របច្បាប់នៃរដ្ឋាភិបាលបង្កើតក្រោយការបោះ ឆ្នោតខែកក្កដា ខាងមុខដែរ។
ចំណែកឯលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏បានចាត់ទុកថា លោក សម រង្ស៉ី ជាមនុស្សកំសាកដែរ ដោយលោកទាត់ចោលសម្ដីលោក សម រង្ស៉ី ដែលធ្លាប់ប្រដូចខ្លួនទៅនឹងមេបក្សប្រឆាំងភូមា អ្នកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី (Aung San Suukyi)។ លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា អ្នកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី គេឃុំក្នុងផ្ទះ ២០ឆ្នាំ នៅតែក្រាញននៀលមិនរត់ចោលស្រុក តែលោក សម រង្ស៉ី ឲ្យតែមានរឿងចាកចេញទៅក្រៅស្រុកភ្លាមដោយគ្មានគេដេញ។
អ្នកតាមដានបញ្ហានយោបាយ និងពលរដ្ឋមួយចំនួនលើកឡើងថា លោក សម រង្ស៉ី មិនចិត្តសឿងដូចលោក ម៉ម សូណង់ដូ ដែលហ៊ានចូលស្រុក ទោះដឹងថា ខ្លួនត្រូវជាប់គុកនោះទេ។ ហើយបើប្រៀបនឹងអ្នកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី ដែលហ៊ានដើរសំដៅចុងកាណុងកាំភ្លើងរបស់ទាហានភូមានោះ ក៏កាន់តែឆ្ងាយទៅទៀត។
ចំពោះភាពស្របច្បាប់នៃរដ្ឋាភិបាលថ្មីវិញ នៅប្រទេសថៃ លោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត់ (Takshin Shinawatra) ត្រូវបានគេទម្លាក់ពីអំណាចដោយរដ្ឋប្រហារ ប៉ុន្តែមិនមានបរទេសឯណាគេមិនទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលថ្មីនោះឡើយ។ ម្យ៉ាងទៀតស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយដែលកម្ពុជា កំពុងតែស្អិតល្មួតជាមួយចិន ក៏មិនអនុញ្ញាតឲ្យមហាអំណាចលោកខាងលិច ឬសហរដ្ឋអាមេរិក ទាត់ចោលលទ្ធផលបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ដោយសារបុគ្គល សម រង្ស៉ី ម្នាក់ដែរ៕
មន្ត្រីអ្នក នាំពាក្យ គ.ជ.ប លោក ទេព នីថា មានប្រសាសន៍ថា កម្ពុជាមានឯករាជ្យភាពក្នុងការសម្រេចចិត្ត ដូចនេះយោបល់ផ្ទាល់របស់លោក សម រង្ស៉ី មិនអាចមានទម្ងង់លើច្បាប់បានទេ។
លោកបន្តថា ការរៀបចំដំណើរការបោះឆ្នោតប្រព្រឹត្តទៅតាមច្បាប់ ដូចនេះមិនមានផ្លូវឯណាដែលនាំឲ្យអន្តរជាតិមិនទទួលស្គាល់លទ្ធផល បោះឆ្នោតនោះឡើយ៖ «ការរៀបចំការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ប្រព្រឹត្តទៅតាមច្បាប់ គេមិនអាចយកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរបស់ប្រទេសមួយ យកការបោះឆ្នោតនៃប្រទេសមួយទៅដូរនឹងមនុស្សម្នាក់នោះទេ ហើយការទទួលស្គាល់របស់ប្រទេសមួយដែលកើតឡើងតាមច្បាប់នោះ ហ្នឹងជារឿងសិទ្ធិរបស់ប្រទេសមួយនោះ ការសន្និដ្ឋានរបស់ប្រទេសមួយ ជាសិទ្ធិរបស់គាតទេ»។
ទន្ទឹមនឹងនេះ មន្ត្រីអ្នកនាំពាក្យទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន មានប្រសាសន៍ថា លោក សម រង្ស៉ី គ្មានបំណងចង់ឃើញប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ដើរទៅមុខទេ។ លោកបន្តថា មិនមានផ្លូវណាដែលអន្តរជាតិចាត់ទុកបុគ្គល សម រង្ស៉ី សំខាន់ជាងការគោរពច្បាប់នោះឡើយ ហើយអន្តរជាតិក៏មិនទាត់ចោលលទ្ធផលបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ដោយសារតែបុគ្គល សម រង្ស៉ី ម្នាក់ដែរ។
លោក ផៃ ស៊ីផាន៖ «អានេះជាបំណងរបស់លោក សម រង្ស៉ី។ លោករិះរកគ្រប់មធ្យោបាយដើម្បីបំផ្លាញអ្វីដែលចិរភាព នីតិរដ្ឋ ដូចជាវាយប្រហារលើស្ថាប័នជាតិ រដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា។ ប្រយោជន៍ឆន្ទៈរបស់មហាជនដែលមានមតិភាគតិច ឬមតិភាគច្រើនជាធំ មិនមែនលើបុគ្គលទេ»។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះ សហគមន៍អន្តរជាតិមួយចំនួន បានជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលផ្តល់ឱកាសឲ្យលោក សម រង្ស៉ី ចូលស្រុកដែរ។
អគ្គរដ្ឋទូតអូស្ត្រាលី ប្រចាំនៅកម្ពុជា អ្នកស្រី ភិននី រីឆាត (Penny Richards) នៅថ្ងៃទី២៦ មីនា ក៏បានស្នើសុំលោក ហោ ណាំហុង ឲ្យពិចារណារឿងលោក សម រង្ស៉ី ចូលស្រុកដែរ ប៉ុន្តែលោក ហោ ណាំហុង ប្រាប់អ្នកស្រីវិញថា ការបោះឆ្នោតសកលនៅខែកក្កដា ខាងមុខនេះ នឹងប្រព្រឹត្តទៅដោយសេរី និងយុត្តិធម៌ បើទោះបីជាលោក សម រង្ស៊ី ប្រធានគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមិនអាចចូលរួមការបោះឆ្នោតបានក៏ដោយ។
កាលពីដើមឆ្នាំ២០១៣ លោកឧបការីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការបរទេសអាមេរិក លោក ម៉ៃឃើល ផូសនើរ (Michael Posner) ដែលជាប្រធានការិយាល័យផ្នែកលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យសិទ្ធិមនុស្ស និងការងារ ធ្លាប់ស្នើឲ្យមានការបើកច្រកសម្រាប់លោក សម រង្ស៉ី ដែរ តែលោក ហោ ណាំហុង ថ្លែងថា កម្ពុជាមានច្បាប់ជាធំ តុលាការជាអ្នកសម្រេច។ ការប្រកាសទាត់ចោលសំណើអន្តរជាតិទាំងនេះកាន់តែធ្វើឲ្យឱកាសចូល ស្រុកដោយសុវត្ថិភាពរបស់លោក សម រង្ស៉ី កាន់តែខើចខ្លី។
ប្រធានមជ្ឈមណ្ឌលសិទ្ធិមនុស្សកម្ពុជា និងជាអ្នកវិភាគស្ថានការណ៍នយោបាយ លោក អ៊ូ វីរៈ ថ្លែងថា ប្រសិនលោក សម រង្ស៉ី ចង់ចូលរួមឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត មិនគួរណាប្រកាសថា នឹងមិនចូលរួមទេ។ លោកបន្តថា បើសិនណាលោក សម រង្ស៉ី ចូលមកវិញដោយមិនមានការចរចាជាមួយគណបក្សកាន់អំណាច ទោះបីជាលោកត្រូវចាប់ខ្លួន ក៏គណបក្សលោកនឹងកើនសំឡេង កើនការគាំទ្រ ហើយលោកនឹងក្លាយជាវីរបុរស។
លោកបញ្ជាក់ថា លោក សម រង្ស៉ី ចូលរួមជាប្រការសំខាន់ សម្រាប់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា ប៉ុន្តែការមិនចូលរួមរបស់បុគ្គល សម រង្ស៉ី មិនប៉ះពាល់ដល់ការទទួលលទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ជាអន្តរជាតិនោះទេ ដោយសារតែហេតុផលនយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ច៖ «សហគមន៍អន្តរជាតិនៅតែរិះគន់ គ.ជ.ប រិះគន់បោះឆ្នោត រិះគន់ដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ប៉ុន្តែប្រហែលនៅទទួលយកលទ្ធផលបោះឆ្នោតដដែល និងនៅមានទំនាក់ទំនងជាមួយរដ្ឋាភិបាលដដែល។ បើហ៊ានក្លាហានមកចំណេញមែនទែន បើអត់ហ៊ាន ហើយមិនចង់ចូលរួមដើម្បីឲ្យរដ្ឋាភិបាលថ្មីមិនស្របច្បាប់ មិនត្រឹមត្រូវទេ»។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ របាយការណ៍របស់អង្គការខុមហ្វ្រែល (Comfrel) ដែលសង្កេតពីដំណើរការលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និងការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ចេញផ្សាយកាលពីដើមខែមីនា ព្រមានថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជា កំពុងដើរថយក្រោយ បើសិនជារាជរដ្ឋាភិបាលនៅតែដាក់គុក លោក ម៉ម សូណង់ដូ ប៉ុន្តែរដ្ឋាភិបាលសម្រេចដោះលែងលោក ម៉ម សូណង់ដូ រួចហើយ។
ខុមហ្វ្រែលក៏ព្រមានថា ការទុកមេបក្សប្រឆាំង លោក សម រង្ស៉ី ចោលនៅក្រៅប្រទេស ក៏អាចជះឥទ្ធិពលដល់ភាពស្របច្បាប់នៃរដ្ឋាភិបាលបង្កើតក្រោយការបោះ ឆ្នោតខែកក្កដា ខាងមុខដែរ។
ចំណែកឯលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ក៏បានចាត់ទុកថា លោក សម រង្ស៉ី ជាមនុស្សកំសាកដែរ ដោយលោកទាត់ចោលសម្ដីលោក សម រង្ស៉ី ដែលធ្លាប់ប្រដូចខ្លួនទៅនឹងមេបក្សប្រឆាំងភូមា អ្នកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី (Aung San Suukyi)។ លោក ហ៊ុន សែន ថ្លែងថា អ្នកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី គេឃុំក្នុងផ្ទះ ២០ឆ្នាំ នៅតែក្រាញននៀលមិនរត់ចោលស្រុក តែលោក សម រង្ស៉ី ឲ្យតែមានរឿងចាកចេញទៅក្រៅស្រុកភ្លាមដោយគ្មានគេដេញ។
អ្នកតាមដានបញ្ហានយោបាយ និងពលរដ្ឋមួយចំនួនលើកឡើងថា លោក សម រង្ស៉ី មិនចិត្តសឿងដូចលោក ម៉ម សូណង់ដូ ដែលហ៊ានចូលស្រុក ទោះដឹងថា ខ្លួនត្រូវជាប់គុកនោះទេ។ ហើយបើប្រៀបនឹងអ្នកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី ដែលហ៊ានដើរសំដៅចុងកាណុងកាំភ្លើងរបស់ទាហានភូមានោះ ក៏កាន់តែឆ្ងាយទៅទៀត។
ចំពោះភាពស្របច្បាប់នៃរដ្ឋាភិបាលថ្មីវិញ នៅប្រទេសថៃ លោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត់ (Takshin Shinawatra) ត្រូវបានគេទម្លាក់ពីអំណាចដោយរដ្ឋប្រហារ ប៉ុន្តែមិនមានបរទេសឯណាគេមិនទទួលស្គាល់រដ្ឋាភិបាលថ្មីនោះឡើយ។ ម្យ៉ាងទៀតស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយដែលកម្ពុជា កំពុងតែស្អិតល្មួតជាមួយចិន ក៏មិនអនុញ្ញាតឲ្យមហាអំណាចលោកខាងលិច ឬសហរដ្ឋអាមេរិក ទាត់ចោលលទ្ធផលបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ដោយសារបុគ្គល សម រង្ស៉ី ម្នាក់ដែរ៕
No comments:
Post a Comment